Juliusz Domański
Instytut Tomistyczny, Instytut Filologii Klasycznej UW
Warszawa: 2017
390 s.; 29 cm
ISBN: 978-83-942829-0-5
Dystrybutorem publikacji IT
jest Wydawnictwo W DRODZE
Książka jest zbiorem tekstów poświęconych Erazmowi z Rotterdamu i jego koncepcji filozofii, historiozofii oraz dziełu Podręcznik żołnierza Chrystusowego. Poszczególne artykuły różnią się formą i rodzajem literackim: obok krótkich rozpraw i szkiców są tu też bardziej obszerne studia. Wszystkie łączy jedno: są owocem kilkudziesięciu lat pracy prof. Juliusza Domańskiego nad mniej znanymi motywami myśli Erazma.
Jak zauważa sam autor, „chrześcijaństwo jako ‘filozofia Chrystusa’ to dla Erazma, po pierwsze, moralne przesłanie Ewangelii, po drugie – możliwie najpełniejsze urzeczywistnianie tego posłania w osobowościach, postawach i życiu chrześcijan. Erazm nie odrzuca bynajmniej tych elementów ewangelicznego przesłania, którym by można nadać nazwę teoretycznych, nie odrzuca, inaczej mówiąc, chrześcijańskich dogmatów. Nie należy, jak to czyniono nieraz, upatrywać w nim ani przedstawiciela chrześcijaństwa bezwyznaniowego, ani tym bardziej przedstawiciela, avant la lettre, etyki niezależnej, ani nawet prekursora oświeceniowej religii racjonalnej i oświeceniowego deizmu”.
Spis treści:
Od autora
Część pierwsza: HUMANISTYCZNA HISTORIOZOFIA
1. „Nova” i „vetera” w oczach Erazma. Przyczynek do analizy pojęć i ich wartościowania
2. Erazma z Rotterdamu List o filozofii ewangelicznej
3. Erazmiańska republika literacka
4. Erazma z Rotterdamu List dedykujący kardynałowi Wawrzyńcowi Campeggio Parafrazę Listu św. Pawła do Efezjan oraz innych Listów Pawłowych
Część druga: WOKÓŁ FILOZOFII I BONAE LITTERAE
1. Kilka uwag o postawie Erazma wobec filozofii
2. Erazm z Rotterdamu i jego filozofia
3. Filozofia i retoryka u Erazma
4. Humanistyczna formacja pisarzy i myślicieli XV–XVI wieku
5. Późny erazmianizm jako przezwyciężenie ograniczeń literackiego humanizmu
Część trzecia A: ZE STUDIÓW NAD ENCHIRIDIONEM — ZAWARTOŚĆ IDEOWA I FORMA LITERACKA
1. Dwie glosy do Enchiridionu
2. De bonarum litt erarum in theologiam reditu. Mikołaja Gerbela przedmowa do wydania Enchiridionu Erazma z 1515 roku
Część trzecia B: ZE STUDIÓW NAD ENCHIRIDIONEM — PRZYCZYNKI DO TEKSTU
1. O Enchiridionie Erazma kilka spostrzeżeń filologa
2. Krótka glosa do pewnego nie dość jasnego miejsca w Enchiridionie Erazma
Część czwarta: POPRZEDNICY I EPIGONI
1. Św. Tomasz z Akwinu i humanizm biblijny Erazma
2. Fausta Socyna Explicatio primae partis primi capitis Euangelii Ioannis i egzegeza erazmiańska
3. Wpływ erazmianizmu i reformacja w Polsce
Wykaz pierwodruków
Indeks osobowy