Eseje tomistyczne

Esej pt. Ontyczny wzór pośrednictwa zbawczego jest chyba jednym z najważniejszych i najbardziej odkrywczych tekstów nie tylko w tym zbiorze, ale i w całej polskiej twórczości teologicznej ostatnich lat. Jego znaczenie może być fundamentalne nie tylko dla eklezjologii czy współczesnej mariologii, nabrzmiałej przedsoborowymi i posoborowymi sporami wokół tytułu Współodkupicielki, ale także dla teologii moralnej i chrześcijańskiej duchowości, która jak się okazuje wzywa nie tylko do posłuszeństwa, ale i do współudziału stworzeń w zbawczym dziele Chrystusa.

Esej Rozwój dogmatów w Kościele katolickim dowodzi, że na długo przed kardynałem Newmanem Kościół wiedział jak ważne jest to, iż historia zbawienia i Objawienie dokonuje się w historii i poprzez historię. Cała grupa esejów dotyczących problemów społecznych rozważanych z perspektywy Tomaszowej dowodzi faktu, iż myśl Doktora Powszechnego cały czas czeka, aż zostanie wprowadzona w dyskurs ze współczesną teorią uprawnień (rights) jako podstawy systemu demokratycznego, ze współczesnymi koncepcjami legitymizacji władzy czy wreszcie tak żywotnym sporem, jak spór o prawo naturalne i stanowione. Z przykrością trzeba powiedzieć, że trzy eseje dotyczące teologii politycznej św. Tomasza z Akwinu zawarte w tym zbiorku są w zasadzie jedynym dostępnym w języku polskim wprowadzeniem w tę część teologii Mistrza z Akwinu.

Eseje zawarte w części Bóg i jego stworzenie nie potrzebują rekomendacji. Niech będzie mi tylko wolno zauważyć, że esej Początek i koniec wszechświata staje w centrum współczesnych sporów obecnych w … fizyce teoretycznej dotyczących początku wszechświata, a najwygodniej byłoby go czytać razem z tekstami S.Hawkinga na temat czasoprzestrzeni zamkniętej, ale bezbrzeżnej. Niech ta wzmianka zachęci do sięgnięcia po książkę o. Jacka wszystkich, którzy na co dzień poruszają się po terenach, na których nikt nigdy nie spodziewałby się spotkać Akwinaty … a jednak.

Sam o. Jacek Salij tak pisał o swojej książce: „Święty Tomasz z Akwinu to jeden z dwóch – wraz ze świętym Augustynem – bezdyskusyjnie najwybitniejszych teologów Kościoła katolickiego. Ale tak się złożyło, że w naszych czasach zajmują się nim przede wszystkim filozofowie. (…) nie zmienia to jednak faktu, że Tomasz był przede wszystkim teologiem, a jego wielkość jako teologa wciąż jeszcze czeka na odkrycie. Ośmieszyłbym się, gdybym próbował komukolwiek sugerować, że celem niniejszej książki jest wypełnienie tej, jakże dotkliwej, luki i przedstawienie św. Tomasza wreszcie w perspektywie jego myśli teologicznej. Ufam jednak, że zawarte w niej teksty dadzą Czytelnikom przynajmniej jakieś pojęcie o tym, jakie skarby teologiczne w jego dziełach się znajdują. A w najśmielszych marzeniach wyobrażam sobie, że – kto wie – może książka ta zostanie przez kogoś odebrana jako realny sygnał, iż teologią św. Tomasza warto się wreszcie zająć poważniej, tak jak ona na to zasługuje”.

Nota bibliograficzna