Daniel Olszewski
Studia „Przeglądu Tomistycznego”, [T. 3]
Warszawa: Pax – Instytut Tomistyczny, 1996
311, [1] s. ; 24 cm
ISBN 83-905171-1-6 (IT), 83-211-1592-6 (Pax)
Nakład wyczerpany
Streszczenie:
Przedmiotem zawartych w książce analiz jest rozpatrywany na tle przemian społeczno-kulturowych końca XIX i początku XX wieku fenomen religijny zaistniały na historycznych ziemiach polskich – fenomen swoisty dla Europy Środkowowschodniej, zasadniczo odmienny od zaznaczających się w tym czasie na Zachodzie procesów laicyzacji i dechrystianizacji. Celem opracowania jest ukazanie roli religii chrześcijańskiej w rozwoju polskiej kultury u schyłku okresu niewoli narodowej. W badaniach uwzględnione zostały zarówno twórczość kulturalna, jak i poziom świadomości, a więc postawy, zachowania i przejawy życia religijnego całej społeczności wierzących.
Spis treści:
7 Wykaz skrótów bibliograficznych
9 Wstęp
21 I.Stosunki wyznaniowe i narodowościowe na historycznych ziemiach polskich
22 1. Katolicyzm obrządku łacińskiego wyznaniem większości społeczeństwa polskiego
25 2. Przemiany w chrześcijaństwie wschodnim i ich uwarunkowania polityczno-społeczne
27 3.Rozbicie i zróżnicowanie protestantyzmu
30 4.Wyznania niechrześcijańskie
33 5.Rola Kościołów i religii w procesach narodotwórczych
40 II.Ramy organizacyjne duszpasterstwa, ich kryzysy i przeobrażenia
40 1. Ramy organizacyjne duszpasterstwa polskiego w Kościele rzymskokatolickim
47 2. Organizacja duszpasterstwa Kościoła łacińskiego a struktury organizacyjne innych Kościołów
55 3. Początki i rozwój mariawityzmu
64 4. Kryzys tradycyjnych struktur duszpasterskich w środowiskach przemysłowych i miejskich
70 5. Nowe zadania duszpasterskie na ziemiach polskich u progu XX wieku
79 III. Nauczanie kościelne i poziom religijnego uświadomienia wiernych
80 1. Przemiany w dziedzinie kaznodziejstwa
92 2. Rozwój katechizacji
119 3. Upowszechnienie misji i rekolekcji parafialnych
135 4. Poziom religijnego uświadomienia wiernych
147 IV. Praktyki religijne
147 1. Nabożeństwo parafialne
164 2. Życie sakramentalne
180 3. Sanktuaria i ruch pielgrzymkowy
201 4. Kult świętych polskich i świętych Kościoła powszechnego
208 5. Jubileusze i rocznice
217 6. Masowość praktyk religijnych i ich motywacje
223 V.Przemiany w świadomości i postawach społeczno-religijnych wiernych
223 1. Konfrontacja postaw religijnych szerokich rzesz z postawami elit społecznych
242 2. Zagadnienia dechrystianizacji
249 3. Radykalizacja postaw społeczno-religijnych w środowiskach robotniczych i chłopskich
268 4. Rozwój katolicyzmu społecznego i wzrost świadomości narodowej w polskim społeczeństwie
291 VI.Zakończenie
297 La culture religieuse polonaise vers la fin du XIXe et au debut du XXe siecle (resume)
299 Indeks nazw etnicznych i geograficznych
305 Indeks osób