Mikołaj Olszewski
Kraków: WAM, 2003
87 s.,18 cm
ISBN 83-7318-144-X.
Streszczenie:
Jest to najkrótsza z książek, które można polecić komuś, kto chce wstępnie zapoznać się z myślą i osobą Tomasza. Jednocześnie nie brakuje w tym króciutkim studium niczego, co dałoby się w nim zmieścić, i co znaleźć się w nim powinno z uwzględnieniem skrótowości ujęcia. Autor, uczeń prof. S. Swieżawskiego i świetny tłumacz tekstów Tomaszowych, nie grzeszy nadmiernymi uproszczeniami ani treściowymi ani terminologicznymi. Czytelnik musi być przygotowany na – bieżącą wobec lektury – naukę takich pojęć jak forma czy istota. Książka bardziej dotyczy myśli, niż osoby św. Tomasza, co jeszcze raz potwierdza znaną już tezę, iż Akwinata cały chowa się za swoim dziełem i nie ułatwia pracy hagiografom, zaś książki o tytule Tomasz z Akwinu zawsze i z konieczności – o ile są dobrymi książkami – traktowały będą bardziej o dziele, niż osobie i życiu Doktora Powszechnego. Książka Mikołaja Olszewskiego skonstruowana jest zgodnie z rozwinięciem twierdzenia niebanalnego i pięknego, które znajdujemy na samym jej początku: „Myśl Tomasza można w sposób ogólny, ale jednocześnie trafny scharakteryzować przy pomocy trzech określeń: porządek, równowaga i stanowczość”. Przyznaję, iż nigdy wcześniej nie spotkałem się z takim określeniem, a sposób w jaki autor ukazuje jego zasadność, czyni tę książkę interesującą, pożyteczną i niebanalną – nie tylko dla początkujących.
Oczywiście pamiętać należy, że książka jest pisana przez filozofa i zdecydowanie spełnia profil filozoficzny. W zasadzie podejmuje przede wszystkim zagadnienia znajdujące się w obrębie teologii naturalnej i antropologii: Bóg sam w sobie, Bóg jako stwórca, świat stworzeń, człowiek, problematyka wiary. Niemniej jednak nie zabrakło odniesień – co zupełnie wyjątkowe w przypadku tego typu opracowań myśli Tomasza – np. do traktatu o Trójcy Świętej i relacji wewnątrz Trójjedynego Boga. Lekturę tej książki trzeba oczywiście uzupełnić, zwłaszcza o czysto teologiczne opracowania myśli Tomaszowej, niemniej jednak jest ona dobrym początkiem na drodze do nauki myślenia w perspektywie Doktora Anielskiego.
Spis treści:
Czasy
Życie i działa
Myśl
1. Bóg
2. Aniołowie
3. Świat
4. Człowiek
5. Działania człowieka
A. Poznanie
B. Działania
Bibliografia