Jean-Pierre Torrell OP
przełożyła Agnieszka Kuryś
Kęty – Warszawa: Wydawnictwo Marek Derewiecki – Instytut Tomistyczny, 2008
509 s.; 21 cm
ISBN 978-83-89637-89-5
Streszczenie:
Najbardziej aktualne podsumowanie wiedzy o Tomaszu z Akwinu. Niniejsza książka jest wspaniałym świadectwem tego, jak istotnie powiększyła się w ostatnich dziesiątkach lat nasza wiedza o Tomaszu. Największą zaletą tej książki wydaje się to, że przedstawiony w niej Tomasz nie jest budzącym podziw ożywionym komputerem, który wyprodukował wiele uczonych, ale abstrakcyjnych pism filozoficznych i teologicznych. Tomasza Torrell przedstawia takim, jakim on naprawdę był: człowiek, owszem, nietuzinkowy, który miał wyrazistą osobowość, żył jednak w określonym czasie i w określonej przestrzeni, obracał się w określonych środowiskach i w konkretnych okolicznościach historycznych. Nie dane było świętemu Tomaszowi prowadzić ustabilizowanego życia profesora uniwersytetu, którego głównym zajęciem jest prowadzenie wykładów, udział w dyskusjach naukowych i pisanie mądrych książek. Owszem, to były jego podstawowe obowiązki, ale całe jego życie naznaczone było częstymi zmianami miejsca zamieszkania oraz gonitwą, ażeby sprostać jakoś obowiązkom, którymi zawsze był obciążony ponad miarę.
Książka o. Torrella jest nie tylko w pełni kompletnym, ale też najnowszym i opartym na najnowszych badaniach wprowadzeniem w życie, myśl i dzieła św. Tomasza z Akwinu. Fryburski teolog nie pomija żadnego, nawet najmniejszego czy najmniej znanego dziełka Mistrza z Akwinu i żadnego wydarzenia z jego życia, poczynając od dokładnej charakterystyki rodziny Aquino, a kończąc na sporach wokół potępienia z 1277 roku, obronie dzieła i osoby Tomasza przez jego braci czy wreszcie kanonizacji i ogłoszeniu Mistrza z Akwinu Doktorem Kościoła. Książka powinna być nie tylko wprowadzeniem w życie Tomasza z Akwinu, ale stałym towarzyszem podróży po dziele Akwinaty, dla każdego, kto nie chce pominąć którejkolwiek z interesujących przestrzeni jego, tak bardzo rozległej przecież, myśli.
Książka zawiera nie tylko obszerną bibliografię, ale także wykaz dzieł Tomasza z dokładnym omówieniem ich autentyczności, informacją o dostępnych wydaniach czy wreszcie dostępnych obecnie tłumaczeniach. Warto sięgnąć po drugie wydanie pracy o. Torrella ze względu na uaktualniony katalog dzieł, jak i tabelę chronologii życia i twórczości Akwinaty. Niezwykle cenne są też zamieszczone w przypisach odsyłacze do szczegółowych prac dotyczących życia i dzieła św. Tomasza.
Spis treści:
3. Słowo wstępne – Jacek Salij OP
9. Przedmowa
17. Skróty często cytowanych prac
19. I. BURZLIWA MŁODOŚĆ (1224/1225–1245)
19. Ród Aquino
22. Oblat na Monte Cassino. Studia w Neapolu
26. Obłóczyny i ich następstwa
32. Pierwszy szkic do portretu
38. II. UCZEŃ ALBERTA WIELKIEGO (1245–1252)
39. W Paryżu (1245–1248)
45. W Kolonii (1248–1252)
48. Biblia i duchowość – Super Isaiam
57. III. PIERWSZE LATA NAUCZANIA W PARYŻU (1252–1256)
60. Bakałarz Sentencji
67. Alia lectura fratris Thome
70. Dwa dziełka
73. Wykład inauguracyjny
78. IV. MAGISTER IN SACRA PAGINA (1256–1259)
78. Legere – komentować Biblię
84. Disputare – De ueritate
94. Praedicare: teologia a duszpasterstwo
100. V. OBROŃCA ŻEBRACZEGO ŻYCIA ZAKONNEGO
100. Dzieje pewnego sporu
104. Contra impugnantes
110. De perfectione i Contra retrahentes
117. Polemista
123. VI. POWRÓT DO ITALII. SUMMA PRZECIW POGANOM
123. Popieranie studiów
125. Niejasności dotyczące lat 1259–1261
128. Data Summy przeciw poganom
132. Zamysł Summy przeciw poganom
135. Summa przeciw poganom – metoda i plan
140. Treść Summy przeciw poganom
146. VII. POBYT W ORVIETO (1261–1265)
147. Lektor konwentu w Orvieto
149. Komentarz do Księgi Hioba
151. Bardzo poszukiwany teolog
157. De diuinis nominibus
161. Officium de festo Corporis Christi
163. Adoro Te
167. Uczta eschatologiczna
169. Catena aurea
175. VIII. LATA W RZYMIE (1265–1268). PODJĘCIE PRACY NAD SUMMA
175. Studium rzymskie
178. Summa teologii
181. Treść Summy
184. Plan Summy teologii
187. Miejsce tajemnicy Wcielenia
191. Teologia, życie i modlitwa
195. IX. INNE PISMA OKRESU RZYMSKIEGO
196. De potentia „cum annexis”
199. Compendium theologiae
202. Opinia eksperta na temat współczesnych zagadnień
205. De regno ad regem Cypri
207. Sentencia Libri De anima
210. Wilhelm z Moerbeke
215. X. KOLEJNY POBYT W PARYŻU. SPORY DOKTRYNALNE
215. Wyjazd Tomasza do Paryża – data i miejsce
218. Powody powrotu Tomasza do Paryża
220. De aeternitate mundi
224. Jedność formy substancjalnej
228. De unitate intellectus
235. XI. DRUGI OKRES NAUCZANIA W PARYŻU (1268–1272)
235. I. Komentarze do Pisma Świętego i kwestie dyskutowane
235. Lectura super Ioannem
239. Kwestie dyskutowane: De malo i inne
246. Dysputy kwodlibetalne
249. Daty powstania kwodlibetów
253. II. Konsultacje i rozmaite opracowania
253. De mixtione elementorum; De motu cordis
255. De operationibus occultis naturae
256. De iudiciis astrorum
256. De sortibus
258. De secreto
259. List do księżnej Brabantu
261. De substantiis separatis
263. Super Librum de causis
266. XII. KOMENTATOR ARYSTOTELESA
266. Expositio libri Peryermenias
268. Expositio libri Posteriorum
269. Sententia libri Ethicorum
271. Tabula libri Ethicorum
273. Komentarze do Fizyki i Metafizyki
276. Prace niedokończone
279. Tomasz i Arystoteles
283. Tomasz i jego sekretarze
291. XIII. OSTATNI OKRES NAUCZANIA – NEAPOL (1272–1273)
294. Wykłady o listach św. Pawła
302. Wykład o Psalmach
307. Życie Jezusa
314. XIV. OSTATNIE MIESIĄCE I ŚMIERĆ
314. Ci, którzy znali Tomasza
320. Reginald z Piperno
323. Tomasz i jego krewni
325. Szkic do portretu
331. Człowiek wielkiej kontemplacji
338. Ostatnia choroba i śmierć
346. XV. TRUDNY CZAS. KULT – PROCES – DYSPUTY
346. Początki kultu
348. Marzec 1277 roku w Paryżu
354. Dominikanie i franciszkanie
360. Obrona Tomasza przez zakon dominikański
362. Uczniowie i współbracia
370. XVI. EPILOG. KANONIZACJA W AWINIONIE
370. Dobrze prowadzone postępowanie
374. Kanonizacja i jej następstwa
378. Doctor Ecclesiae
381. ZWIĘZŁA CHRONOLOGIA
386. KATALOG DZIEŁ ŚW. TOMASZA
450. SIGLA I SKRÓTY
452. BIBLIOGRAFIA
489. WYKAZ PISM ŚW. TOMASZA
491. INDEKS OSÓB