Tomasz z Akwinu a Odnowa w Duchu Świętym

Nakładem Wydawnictwa Esprit ukazała się właśnie książka Tomasza Gałuszki OP, Odnowa w łasce. Teologia charyzmatów św. Tomasza z Akwinu. Jak dotknąć Boga i otrzymać charyzmaty (Kraków 2018). Autor tak opisuje swój zamysł kryjący się za tą publikacją:

W mojej książce postaram się przedstawić teologiczną, a dokładniej tomistyczną interpretację takich fenomenów jak „Chrzest w Duchu” / „wylanie Ducha” oraz miejsce i rolę charyzmatów nadzwyczajnych. Dotychczas – według mojej wiedzy – nie powstało osobne opracowanie na temat szeroko pojętej „Odnowy w Duchu Świętym” według Tomasza z Akwinu, a liczba publikacji na temat tomistycznej teologii charyzmatów jest bardziej niż skromna. Sytuacja ta budzi zdziwienie, skoro sam Tomasz wielokrotnie pisał o charyzmatach nadzwyczajnych, a zagadnieniom proroctwa, daru języków i czynienia cudów poświęcił m.in. siedem kwestii w swojej „Summie teologii”. Współczesny badacz, przystępujący do opracowania interesującego nas tematu, nie może zatem narzekać na brak odpowiednich tekstów autorstwa Tomasza. Jedynym, acz kluczowym, problemem jest wybór właściwego „firmum fundamentum”, na którym zostanie zbudowana interpretacja.

Idąc za sugestią takich teologów jak Yves Congar OP, Francis A. Sullivan SJ, Pierre-Thomas Camelot OP, Alan Schreck, John P. Joy, Jean-Baptiste Alsac, tym „mocnym fundamentem” i zarazem głównym punktem odniesienia uczyniłem teologię niewidzialnych posłań Osób Boskich opisaną przez Tomasza w pierwszej części „Summy teologii” (s. 17-18).

Jak zauważył w swej recenzji ks. Piotr Roszak z Pracowni Tomizmu Biblijnego (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu),

Książka o. Tomasza Gałuszki to tomistyczne spojrzenie na charyzmaty, które pokazuje potencjał tkwiący w myśli św. Tomasza z Akwinu. Autor pokazuje Akwinatę, przez wielu postrzeganego jako zimnego teologa-scholastyka, od innej strony (…) Analizując ciekawe i często pomijane teksty średniowiecznego teologa, prezentuje jego wizje życia wiary skupionej nie na tym, co wiemy o Bogu (i wiedzieć możemy), ale na tym, jak Osoby Boskie stają się obecne w życiu człowieka. A wszystko w kontekście debaty nad znaczeniem ruchów charyzmatycznych we współczesnym Kościele, sensem chrztu w Duchu Świętym, darem proroctwa i języków.

Do książki dołączony jest Dodatek, zawierający zapis rozmowy Marcina Jakimowicza z o. Gałuszką poświęcona przede wszystkim Tomaszowej teologii charyzmatów i jej ewentualnych związków ze współczesnymi ruchami charyzmatycznymi. Zawiera on jednak również wiele cennych, bardziej ogólnych spostrzeżeń i informacji na temat Akwinaty, jego myśli i aktualności jego teologii oraz filozofii. Przykładowo, we fragmencie, który warto przytoczyć w całości, o. Gałuszka zauważa:

Gdyby dzisiaj św. Tomasz stanął przed teologami, to zadałby im jedno pytanie: „Jaki błąd popełniłem, że mnie nie czytacie? Przecież ja tych wszystkich rzeczy nie napisałem dla stopni naukowych. Nie napisałem po to, żeby się popisywać”. „Summa contra gentiles” została napisana dla prostych ojców, którzy idą pracować wśród muzułmanów, niewierzących. „Summa teologiczna” była pisana dla początkujących teologów, dla prostych, młodych braci. „Kompendium teologii” jest banalnie proste – powiedziałby św. Tomasz – to książeczka z podstawami teologii. Komentarze do Ewangelii Jana, Mateusza zostały napisane dla prostych braci, dla nauczycieli w jakimś tam konwencie w Głogowie, Świdnicy czy Opatowcu. Ludzie, dlaczego wy mnie nie czytacie? Czego wy się boicie?

A dzisiaj trzeba studia skończyć, żeby w ogóle czytać pisma św. Tomasza (s. 190).

W kontekście opublikowanej właśnie książki, polecamy też nagranie wykładu o. Gałuszki Chrzest w Duchu Świętym według św. Tomasz z Akwinu. Tomistyczny głos w debacie nad współczesną odnową charyzmatyczną, wygłoszony ostatnio podczas inauguracji r.a. 2018/2019 na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Tomasz Gałuszka OP jest teologiem i historykiem (w 2016 roku uzyskał habilitację w dziedzinie historii jako pierwszy dominikanin w dziejach Polskiej Prowincji Dominikanów). Od wielu lat jest dyrektorem Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie; wykłada także w Kolegium Filozoficzno-Teologicznym Polskiej Prowincji Dominikanów oraz na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II (jest adiunktem w Katedrze Historii Starożytności i Średniowiecza). Jest też sekretarzem naukowym Międzynarodowej Komisji Historii i Studiów nad Chrześcijaństwem przy Polskiej Akademii Umiejętności. Specjalizuje się w historii Zakonu Kaznodziejskiego i papiestwa w XIV wieku, a także w edytorstwie tekstów średniowiecznych. Wydał m.in. książkę Tomasza z Akwinu Lectura super Matheum cap. I-II : studium historyczno-krytyczne i edycja tekstu (Esprit 2011).