List ten, przeznaczony dla Bernarda Aygliera, opata Monte Cassino, wyjaśnia sens fragmentu Moraliów św. Grzegorza na temat nieomylności Boskiej przedwiedzy i jej relacji do ludzkiej wolności. Ten noszący najpóźniejszą datę tekst Tomasza został napisany mniej więcej w połowie lutego 1274 roku w Aquino lub w zamku w Maenza, w drodze na Sobór Lyoński.
Wydania:
- Leonina, t. 42, przedmowa s. 399–409, tekst s. 413–415;
- Vives, t. 32, s. 834–835;
- Mandonnet, Opuscula, t. 3, s. 249–251;
- Marietti, Opuscula theologica, t. 1, s. 249–250;
- A. Dondaine, La lettre de saint Thomas al’abbé du Montcassin, w: Saint Thomas Aquinas 1274–1974. Commemorative Studies, wyd. A. Maurer, t. 1, Toronto 1974, s. 87–108.
Przekład polski:
- List do Bernarda, tłum. M. Zembrzuski, w: Tomasz z Akwinu, Opuscula, red. A. Andrzejuk, M. Zembrzuski, Warszawa 2014 (Opera Philosophorum Medii Aevi, 9, 4), s. 16–20.
Przekłady francuskie:
- P. Renaudin, Saint Thomas d’Aquin et saint Benoît, „Revue thomiste” nr 17 (1909), s. 513–537; zob. s. 533–535 (tekst opublikowany zanim ukazało się wydanie krytyczne).
- Commentaire de l’épître aux Romains suivi de Lettre a Bernard Ayglier, abbé du Mont-Cassin, tłum. J.-É. Stroobant de Saint-Éloy, Paris 1999, s. 531–533.