Quaestiones de quolibet I–XII

Wydania:

• Leonina, t. 25/1 i 25/2, wyd. R.-A. Gauthier, Roma 1996;
• Parma, t. 9, s. 459–631;
• Vives, t. 15, s. 357–611;
• Mandonnet, Paris 1925;
• Marietti, wyd. R. Spiazzi, ⁹1956.

Przekłady polskie:

• Czy nauczyciel bardziej powinien używać rozumu, czy autorytetu? (Quodlibet IV, q. 9, a. 3), tłum. i komentarz M. Zembrzuski, „Zeszyty Naukowe SWPR – Seria Pedagogiczna” nr 2–3 (2010–2011), s. 246–250;
• Czy w Chrystusie znajduje się tylko jedno istnienie? (Questiones quodlibetales IX, q. 2 a. 3), tłum. T. Pawlikowski, „Studia Theologica Varsaviensia” nr 41/2 (2003), s. 156–160;
• Kwodlibety (wybór), tłum. P. Bany, w: Tomasz z Akwinu. Opuscula, red. A. Andrzejuk, M. Zembrzuski, Warszawa 2011 (Opera Philosophorum Medii Aevii, 9, 2), s. 26–85. Wybór ten obejmuje:
  Quodlibet III, q. 1, a. 1; Quodlibet III, q. 3, a. 1; Quodlibet III, q. 3, a. 2; Quodlibet III, q. 12, a. 1; Quodlibet III, q. 12, a. 2; Quodlibet IV, q. 1; Quodlibet IV, q. 2, a. 1; Quodlibet IV, q. 3, a. 1; Quodlibet IV, q. 3, a. 2; Quodlibet IV, q. 9, a. 2; Quodlibet V, q. 2, a. 2; Quodlibet V, q. 5, a. 3; Quodlibet VI, q. 1, a. 2; Quodlibet VII, q. 1, a. 1; Quodlibet VII, q. 1, a. 4; Quodlibet VIII, q. 2, a. 1; Quodlibet IX, q. 5, a. 2; Quodlibet X, q. 4, a. 1; Quodlibet X, q. 8; Quodlibet XI, q. 1; Quodlibet XI, q. 2, a. 1; Quodlibet XII, q. 3; Quodlibet XII, q. 4; Quodlibet XII, q. 2, a. 1 i 2; Quodlibet XII, q. 8; Quodlibet XII, q. 15.

Przekład francuski:

• brak przekładu wydanego drukiem; przekład w wersji elektronicznej na stronie http://docteurangelique.free.fr/, tłum. J. Ménard, 2005.

Przekład angielski:

• Quodlibetal Questions 1 and 2, wstęp, tłum. i przypisy S. Edwards, Toronto 1983 (Medieval Sources in Translation, 27).

Przekład włoski:

• Questioni disputate. Questioni su argomenti vari, qq. 7–11; qq. 1–6 e 12, wstęp i tłum. R. Coggi, Bologna 2003.

W. Principe i paru innych czytelników zwróciło uwagę, że ten spis kwestii dyskutowanych – oparty na programie edycji Komisji Leonińskiej – mógłby uwzględnić również inne teksty wydane pojedynczo przez niezależnych badaczy; prawdą jest, że można zasygnalizować dwa poniższe teksty, ale nie bez paru uwag:

1. Utrum anima coniuncta cognoscat seipsam per essentiam

The Soul’s Knowledge of Itself: An Unpublished Work Attributed to St. Thomas Aquinas, wyd. L. A. Kennedy, „Vivarium” nr 15 (1977), s. 31–45.

Ta kwestia, przekazana przez pewien rękopis z Oksfordu (Bodl. Laud. Misc. 480), odkryta niegdyś przez F. Pelstera („Gregorianum” nr 36 [1955], s. 618–625), została przyjęta jako autentyczna przez A. Friesa, A. Dondaine’a, I. T. Eschmanna, a za nimi przez J. A. Weisheipla, ale zgoda nie była jednomyślna i słusznie podkreślano, że niektóre oczywiste paralele w stosunku do dzieła Tomasza (skądinąd wszędzie rozpowszechnione) nie wystarczą jako przeciwwaga dla bardzo poważnych rozbieżności (por. A. M. Kenzeler, Une prétendue Dispute de saint Thomas, „Angelicum” nr 33 [1956], s. 172–181). W zakończeniu książki, która w całości została poświęcona temu zagadnieniu, F.-X. Putallaz (Le sens de la réflexion chez Thomas d’Aquin, Paris 1991 [Études de Philosophie Médiévale, 66], s. 304–310), po przeprowadzeniu dokładnej analizy tego tekstu, podkreśla, że „kwestia ta […] wydaje [mu] się bardzo odmienna pod względem doktrynalnym od klasycznych tekstów Tomasza z Akwinu o poznaniu siebie”. Kończy wnioskiem: „Gdyby ta quaestio miała za autora Tomasza z Akwinu, to pokazałaby głęboką zmianę sposobu rozpatrywania odniesienia się do siebie samego” (s. 310). – Biorąc pod uwagę kompetencję autora, ten pełen rezerwy wniosek należy uznać za zaproszenie do większej ostrożności przy wyrokowaniu o autorstwie Tomasza.

2. De immortalitate animae

A New Disputed Question of St. Thomas Aquinas on the Immortality of the Soul, wyd. L. A. Kennedy, „Archives d’Histoire Doctrinale et Littéraire du Moyen Âge” nr 45 (1978), s. 205–223 (to wydanie Kennedy’ego przedrukował w obszerniejszym opracowaniu R. Reyes, A Study on the Authenticity and Doctrine of the Disputed Question „De immortalitate animae”, Roma 2001).

Kwestia ta, przekazana przez rękopis watykański, lat. 781, który obejmuje kilka innych autentycznych dzieł św. Tomasza (w tym De veritate), jest opatrzona różnymi zewnętrznymi informacjami wskazującymi na autentyczność i uznanymi przez niektórych badaczy za wystarczające (zob. zwłaszcza A. Dondaine, Secrétaires de saint Thomas, Roma 1956, s. 86–88, i inni badacze wymienieni przez Kennedy’ego, s. 205–208). Zastrzeżenia, jakie wyraził C. Vansteenkiste („Rassegna di letteratura tomistica” nr 15, 1982 [1979], nr 69), wydają się raczej subiektywne niż realnie uzasadnione. W wydaniu Quaestiones disputatae De anima (q. 14: „De immortalitate animae”: Léon., t. 24/1, 1996, s. 123) B.C. Bazán bez wahania umieszcza tę kwestię wśród miejsc paralelnych swojego tekstu. – Jakkolwiek sami nie możemy zobowiązać się do spełnienia tego życzenia, wydaje nam się, że do dowodzenia A. Dondaine’a nie można podejść całkiem bezkrytycznie i że należałoby podjąć je całkiem na nowo; sam tekst z pewnością zasługiwałby na analizę analogiczną do wspomnianej wyżej analizy F.-X. Putallaza, której celem byłoby lepsze upewnienie się co do autentyczności tekstu, na podstawie szczegółowego przebadania możliwych podobieństw czy ewentualnych rozbieżności w porównaniu z innymi dziełami Mistrza z Akwinu.