Nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu ukazała się właśnie książka dyrektora naszego Instytutu, Mateusza Przanowskiego, zatytułowana Uniżony Bóg w myśli św. Tomasza z Akwinu (na stronie Wydawnictwa dostępny jest m.in. spis treści). Poświęcona jest ona wątkowi, który rzadko dostrzegany jest w dziełach Akwinaty, mianowicie zagadnieniu uniżenia (kenozy) Boga. Choć temat ten kojarzy się głównie ze współczesną, a nie klasyczną myślą teologiczną, to okazuje się, że był on też poruszany przez św. Tomasza – który jednak rozumiał go zupełnie odmiennie od dzisiejszych kenotyków. Co prawda Doktor Anielski nie napisał odrębnego „Traktatu o kenozie”, lecz temat ten jest ściśle spleciony z jego chrystologią, soteriologią, trynitologią i kreatologią, a wątki z nim związane są w dziełach Tomasza po prostu rozproszone.
Książka Uniżony Bóg… jest zatem próbą odpowiedzi na następujące wątpliwości żywione przez współczesnych:
Czy słuszny jest często wysuwany przeciwko Akwinacie zarzut, że „nie dostrzega” uniżenia Boga? Czy rzeczywiście jest tak silnie skoncentrowany na transcendencji, niezmienności i potędze Boga, że w jego teologii nie ma miejsca na prawdę o ogołoceniu? Wreszcie, czy to Tomaszowe metafizyczne i „abstrakcyjne” podejście jest odpowiedzialne za jego rzekomy brak wrażliwości na Boga „ludzkiego”, uniżonego we wcieleniu i na krzyżu? (z „Zakończenia”, s. 389).
Starając się odpowiedzieć na te pytania, autor szczegółowo analizuje m.in. takie zagadnienia, jak Tomaszowe rozumienie unii hipostatycznej (będącej fundamentem teologii uniżenia), „racje odpowiedniości” kenozy, istota i atrybuty Boga uniżonego we wcieleniu i na krzyżu oraz zaangażowanie poszczególnych Osób Boskich w kenozę. Ostatni rozdział zestawia natomiast ze sobą myśl Akwinaty oraz koncepcje kenotyków współczesnych, pokazując, na czym polegają nieprzekraczalne różnice między tymi stanowiskami.
Publikacja Uniżony Bóg… w pewnym sensie stanowi całość z dwiema wcześniej opublikowanymi książkami autora: Święty Tomasz z Akwinu o Bogu (Instytut Tomistyczny 2015), która omawia Tomaszową teologię Boga w Trójcy Jedynego, a także Krótkie wprowadzenie do współczesnego teizmu kenotycznego (Instytut Tomistyczny 2018), przedstawiającej dziewiętnasto- i dwudziestowieczny ruch kenotyczny, dominujący w dzisiejszej teologii.
